هساره
نویسنده، محقق، مترجم و شاعر نامدار، استاد عبدالرحمن شرفكندی مشهور به هەژار سال ۱۳۰۰ ه.ش در شهر مهاباد و در خانواده‌ای متدین و شهیر دیده به جهان گشود. در دو سالگی از نعمت وجود مادر محروم شد و از همان كودكی تلخی زندگی را تجربه كرد.
ماموستا هه ژار در کتابی به نام «چیشتی مجیور» زندگی پر فراز و نشیب خود را با زبانی شیرین و شیوا بیان کرده است. شاید به جرأت بتوان گفت کتاب چیشتی مجیور یکی از شاهکارهای ادبی کُردی است که امروزه نیز پس از سال ها تجدید چاپ می گردد.
ماموستا هه ژار در سن پنج‌سالگی الفبا و قرآن را نزد پدر خویش فرا گرفت، سپس وارد مكتب خانه شد و از حضور تنی چند از مدرسان علوم اسلامی آن زمان كسب فیض نمود. فوت پدر بار مسئولیت خانواده را بر دوش وی نهاد.
عبدالرحمن به سبب علاقه وافری كه به ادبیات داشت از همان اوان جوانی به مطالعه ادبیات و دیوان شاعران بزرگ روی آورد این علاقه به حدی بود كه از همان آغاز بسیاری از اشعار شاعران نامدار را از برداشت. نوجوانی بیش نبود كه توانایی ادبی وی نمایان گشت و به سرودن شعر روی آورد، اشعار او كم‌كم ورد زبان‌ها و نقل مجالس گشت. در این زمان بود كه استاد تخلص «هه‌ژار» را برگزید. در همان جوانی مبارزه و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی خود را شروع كرد، «هه ژار» یكی از فعالان اصلی «جمعیت ژ-ك»، «كومه له‌ی ژیانه وه‌ی كورد» بود؛ به گفته وی بعد از حزب «ژ-ك» به صورت رسمی به عضویت هیچ حزب دیگری در نیامد. در جمهوری مهاباد نقش فعال و موثری داشت و از سوی قاضی محمد عنوان شاعر ملی كرد را دریافت كرد. بعد از فروپاشی جمهوری مهاباد مانند بسیاری از همرزمان خود به ناچار راه غربت را پیش گرفت و آواره كشور عراق شد و سال‌ها در ركاب قهرمان سربلند كرد مرحوم ملامصطفی بارزانی در دفاع از هویت كرد تلاش نمود در شرایط سخت و طاقت‌فرسای آوارگی و غربت نیز دست از مطالعه و تحقیق برنداشت، حتی هنگامی كه در لبنان و در بیمارستان تحت مداوا بود به مطالعه زبان و ادبیات عرب پرداخت و در این زمینه تبحری خاص یافت و در همین دوران بود كه بسیاری از شاهكارهای ادبی جهان را مطالعه نمود و بر اندوخته‌های خود افزود.
پس از سال‌ها آوارگی سرانجام در سال ۱۳۵۴ به ایران بازگشت و در شهر كرج سكنی گزید.
بعد از اقامت در كرج، پیشنهاد ترجمه كتاب شفای ابوعلی سینا، از طرف دانشگاه تهران را پذیرفت-كتابی كه تا آن زمان با وجود اهمیت فراوانی كه داشت، برای علاقه‌مندان غیرقابل استفاده بود- وی در نهایت موفقیت شفای ثقیل و مشكل عربی را به فارسی ساده و روان ترجمه نمود و بدینوسیله به محافل ادبی و فرهنگی ایران راه یافت و پس از مدتی به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. با گسترش حوزه فعالیت‌های خویش و تحقیق پیرامون زبان و ادبیات كردی برخدمات خود افزود.
وی در این سال‌ها از لحاظ ادبی و فرهنگی بیشترین استفاده را از زندگی خویش برد و با تلاش سخت و خستگی‌ناپذیر شبانه روز را به تحقیق و تالیف و ترجمه مشغول بود در سایه این پشتكار آثار كم نظیری را در زمینه‌های مختلف از خود به یادگار گذاشت. در كنار فرهنگ ارزشمند كردی-فارسی از دیگر خدمات بزرگ و بی‌نظیر استاد، می‌توان به ترجمه زیبای قرآن كریم به زبان كردی اشاره كرد، كه در نهایت استحكام و سادگی، شیوا و گویا است و كتابخانه كردی را بركتی دو چندان بخشیده است.
سرانجام كار مداوم، بی‌خوابی و ریاضت‌های فكری و جسمی، شمع زندگی این بزرگ‌مرد را به سوی خاموشی برد، تا این‌كه هژار، سرانجام در روز پنج‌شنبه دوم اسفندماه سال ۱۳۶۹ در تهران بر اثر بیماری درگذشت. جنازۀ او را به مهاباد منتقل کردند و در حالی‌که شهر در ماتم نشسته‌بود و جمعیت انبوهی از دور و نزدیک برای وداع با وی گرد آمده‌بودند، با تجلیل بسیار تا گورستان بداق سلطان مشایعت شد و در کنار هیمن و ملاغفور به خاک سپرده شد.
هژار در طول زندگی خدمات فرهنگی و علی زیادی انجام داده که می‌توان به برخی از آنها اشاره نمود.
تألیف:
فرهنگ کردی‌فارسی: هه‌نبانه بورینه
زندگینامه خودنویس: چیشتی مجیور
دیوان اشعار: آلکوک
دیوان اشعار: بو کردستان
ترجمه:
ترجمه از عربی
ترجمه به کردی قرآن کریم: قرآن پیروز
ترجمه به فارسی کتاب: هوزی گاوان
ترجمه به فارسی کتاب: قانون در طب ابن سینا
ترجمه به فارسی کتاب: آثارالبلاد و اخبارالعباد از زکریای قزوینی
ترجمه به فارسی کتاب: تاریخ سلیمانیه
ترجمه به فارسی کتاب: روابط فرهنگی ایران و مصر
ترجمه از فارسی
ترجمه به کردی کتاب: فرهنگ لغت عمید
ترجمه به کردی کتاب: یک، جلوش تا بی‌نهایت صفرها از دکتر علی شریعتی
ترجمه به کردی کتاب: پدر، مادر، ما متهمیم از دکتر علی شریعتی
ترجمه به کردی کتاب: آری این چنین بود برادر از دکتر علی شریعتی
ترجمه به کردی کتاب: عرفان، برابری، آزادی از دکتر علی شریعتی
ترجمه به کردی کتاب: شرفنامه بدلیسی
ترجمه به کردی کتاب: رباعیات خیام
ترجمه به کردی کتاب: تاریخ اردلان
ترجمه از کردی
از کردی کرمانجی به کردی سورانی: مم و زین احمد خانی
به کردی سورانی: شرح دیوان ملا احمد جزیری
