هساره
سه‌خته‌سه‌خت، نووڕسن وه‌ئاێه‌مێگ ها له‌هاڵ گیان که‌نسن. وه یه‌ێ هناس هه‌ردو پاێ سڕ بوود و هناس تر تا ناوشان، هناس گه‌وراێگ له قوڕن دڵا بکیشێد و من و ئاێه‌مه‌گان وه ده‌ورێیه‌و وشکمان بوه‌ێده‌و!
هه بیلا له ئه‌وه‌ڵا بۊشم سێ نه‌فه‌ر هانه ناو ئێ ره‌وایه‌ته داڵگ و باوگ و کوڕ، یه‌یشه بزانن ئێ داڵگ و باوگه هه یه‌ێ کوڕ نه‌ێرن دا دوانزه دۊیه‌ت و کوڕ دێرن، ئمجا یه کوڕ بۊچگه و ئۊیشم کوڕ بۊچگه، له یه‌ۊ بۊچگتریش دوو سێ دۊیه‌ت هه‌س و گشتێیان هانه سه‌ر زنه‌ی خوه‌ێیان ئێ کوڕیشه ژن دێرێد و داڵگ و باوگێ هانه‌و سه‌ره‌ێ یه‌ۊ.
شرووع باسمان له ئاوایێگا ده‌س وه پێ که‌ێد، ئاوایێگ چه‌مێگ وه ده‌ورێیا خڵیف خواردێیه له شه‌وه‌کیان وه‌هار هه‌ڵپه‌ڕین ماسی وه سه‌رێیه‌و و جلیق فلیق دان خوه‌ێیان هه‌ناێ سفیدی ژێر زگێیان که‌فێد له خوه‌ره‌گه و بریق باق که‌ێد شێت ئاێه‌م که‌ێد. ئۊشن هه‌ر ماسیێ له‌و پاپه‌ڕنگه بپه‌ڕێده‌و، تیه‌ێده زیق وڵنگ، چه‌مه‌گه نیمه‌ڕووان تاوسان بووده گوڵه‌م مه‌لیه‌ێ مناڵه‌یل و وه‌رجێ له یه ک که‌سێ بپه‌ڕێده‌و ناوێ یه‌کێ مشتێ خه‌ڕێ برنگ ده‌ێده ناو چه‌مه‌گه و وه‌هاوار ئۊشێ (مه‌ل موورت وه شه‌وم وه رووژ) ئێ ئاوایه مردێیه‌یلێیانیش هه له‌ێ چه‌مه له بان چیته‌کوڵێ قوسڵ ده‌ن و ئاوه‌گه‌ێ ئڕاێان ته‌وه‌ڕکه.
چه‌مه‌گه ناوێ راوه‌نه‌شوون پاێ له ناو کولی مه‌ته‌ڵه‌یل نه‌نگم هه‌س خوه‌ێ ئۊشێ ئاو چه‌مه‌گه چۊ گیان له ناو له‌ش مه‌ردم ئاوایا په‌خشه‌و بۊیه، هویچ کاممان تاوشت دۊریله‌ێ چه‌مه‌نه‌یریمن.
م له‌ێ گه‌په خاس نه‌ره‌سیمه‌سه‌و بڕێ له مه‌ردم وه‌تن راوه‌ن یه‌ێراس رشێده به‌هه‌یشت. چه‌ن نه‌فه‌رێگ له ناوێ مرداره‌و بۊن و وه‌تن راوه‌ن ئاێه‌مه‌گان پاڵوێد و ئاوای له پیسی رزگاڕ که‌ێ، نیه‌زانم ئمجا ئێ گه‌په که‌مێ زۊنه‌س. م له‌ێره که‌فتمه‌و هۊرم له‌پسا دۊره‌و بووم چه‌م ها له تاف خوه‌ێ بیلا له ئه‌وڵا بۊشم له‌ێ ره‌وایه‌ته که‌سایه‌تی داڵگ و باوگ پیر بۊنه و کوڕه ها له جووش جوانی، ئه‌وان خوه‌شێیان تیه‌ێد له ناو ئێ ره‌وایه‌ته گه‌په لێیان بێریه‌ێد. زانی ئه‌وان فکر که‌ن ئارده‌یل خوه‌ێیان هه‌ڕینه. کوڕه جاڕێ ها له جووش جوانی، هه‌لا هه‌لا و هاوماڵی کردن وه‌ل هه‌ر گیانه‌وه‌ر دوپاێگا، ته‌نیاس و ئرس میرات فره‌ێگ ها ژێر ده‌سێ؛ له هۊچ جاێگ ماواێ نیه‌گرێد. هه‌ر وه ساتێ فڵنگه که‌ێد و له‌ێ ره‌وایه‌تیشه ده‌ێده‌و ده‌یشت. م وه زوور به‌جه‌رێ که‌م یه‌یشه بزان له هرس دان، ئێ وڵاته وه کولی تێرێ نیه‌که‌ێ.
جن و مڵاێکه‌ت له پاپه‌ڕنگ ئاوایی جی گردۊن و ئڕاێ خوه‌ێیان هسار و ماواێ داشتن. له سالیار دۊر وه‌تن کلای مامه ناوێگ یه‌ێ شه‌و له ناو سۊرێیان بۊیه و که‌سێگی ده‌سێگه لێ نه‌وه‌شانێه و جه‌ماعەت کاره‌و پێ نه‌ێاشتنه، ئڕاێ بان سه‌ر عرووسه‌گه هاتنه سه‌روه‌ن له ماڵ خان بردنه.
ئه‌وسا هه‌ناێ کلای گه‌په لێ داس، که‌سه پێ باوه‌ڕ نه‌کردێیه ئه‌ۊش وه‌تێیه هه له‌و سۊره چه‌قه‌ێ مۊشکه که‌فته‌سه په‌ڕ سه‌روه‌نه‌گه‌ێیا بچن بارنه‌ێ، مه‌ردم جه‌م به‌ساۊن و وه چه‌و خوه‌ێیان کوناێ دوقورووشی له جز سه‌روه‌نه‌گه دۊن. له‌وساوه که‌سێ وه گووش خوه‌رئاوا له‌ێ پاپه‌ڕنگه نه‌په‌ڕیه‌سه، نه ک باڵ په‌ریێگ بتلنێد.!
گه‌پم له سه‌ر کوڕه بۊ له هرس دان ئێ شاره وه کولی تێرێ نیه‌که‌ێ، شار ئۊشم ئێرنگه هانه شار،ئاشناێ من وه‌ل یانه‌ێا ره‌سێده سه‌رده‌مێگ قڕدێگ مناڵ بۊم و وه ماڵ یانه هامشوو کردم. ئۊشن هۊر مناڵی تێژه، زانین وه زوور وه هۊرم تێد هه ئێ ئاێه‌مه ک له ئه‌وه‌ڵ وه‌تم ها هاڵ گیان که‌نسن وه جوانی، جوانی ئۊشم گه‌ها چل په‌نجیا ساڵان دیمه‌ێ، ئاگرێگ بۊ له ئاسمان که‌فتۊده‌و خوار بووره‌و بۊن چه‌وه‌یلێ زیه‌ڵێ زیه‌ڵێدار دڕی، له مه‌ردم شنه‌فتم سه‌رته‌ریه بۊیه کوڕ وه دڵاوه‌ری یه‌ۊ له‌ێ وڵاته له داڵگ پێیا نه‌ۊیه و نیه‌ود، وه‌تن له کوناێ که‌ێانا گووڕ داسه‌و بان وچه‌ن جار خاوه‌ن ماڵ له ناو ته‌ۊله و که‌ێان به‌ساسه‌و. کڵاو ده‌سماڵه‌گه‌ێ وه سه‌رێیه‌و بۊ و داێم سه‌ره‌خڕی کرد. رێ کردنێ له‌واێ ده‌و مینس م ئێ باسه کردم ئه‌ر که‌سێ له‌و سه‌رده‌مه ره‌واێه‌تێ بنۊسیاد هه‌تمه‌ناێ هه‌تمه‌ن یه‌ۊ له ناو ئه‌و ره‌وایه‌ته جیه‌و نه‌کرد و که‌سێ نه‌وێرس ناوێ بوه‌ێد.
له‌ێ ره‌وایه‌ته ژنیش بۊ ژنێگ ئه‌ر بچیمه‌و سه‌ر هۊرمان ئه‌و سه‌رده‌مه یه‌ۊ وه ته‌نیا دوای تیمارکه‌ر ئاوای بۊیه هه‌میش عرووسه‌یل ئاوای یه‌ۊ ره‌ژیه‌سان و فه‌ره کاره‌یل تر…
توام یه بۊشم ئێ پیا و ژنه له سه‌رده‌م خوه‌ێیان ناودار و کارا بۊنە یه نه‌وه‌تم پیا به‌نایش بۊ له رووژێگ هه‌وسڵه بێاشتاد و وه‌رده‌سه‌ێ فره‌ێ ژێرخان و باڵاخانێ درس کرد.
شه‌وانه هه‌ناێ چراخ تووڕی له ناو وه‌ره‌ێوان رووشن کردن باوه‌ڕ که‌ن ئاوایه‌گه وه کولی کرده رووژ رووشن تازه ئه‌وه‌ڵ رادۊنیش یه‌ۊ هاوردۊده ئاوای.
له یه‌کێ شنه‌فتم وه‌ت: ئیمه ئێواران له وه‌ره‌ێوان جه‌مه‌و بۊمن رادۊنه‌گه چه‌کانیم تا عه‌لی نه‌زه‌ر خودا بیامرز ئڕامان دپڕووقه‌ێ بچریا، رووڵه زانی ئێ هووره چڕیشه له جوانی مرد و بۊیه خه‌وێگ ئه‌و رووژ ناێ.
بوه‌خشین جارمه‌وق خوه‌میش له ره‌وایه‌ت ئه‌سڵی دۊره‌و که‌فم زانین هه ئێ هۊرمانه له هۊرمه‌و نیه‌چوود و گه‌ها خوه‌میش به‌شێ له‌ێ ره‌وایه‌ته بووم و پیا و ژنه ک هه پیاگه ئێرنگه گیان که‌نێد. باپیرم و ژنه نه‌نگم و یاروو هه له‌ێ ره‌وایه‌ته ده‌رچوود، چووده‌سەر هه‌لا هه‌لاێ خوه‌ێ، خاڵووم.
باس سه‌ره‌کی زانین له کووه‌و ده‌س وه پێ کرد؟، له‌و ساته ک کوڕ فراری و ژنه‌ێ سه‌نگ یه‌زیدی دان له قه‌و هاوردنه‌ێانه شار.
فه‌ره شیه‌و نیه‌که‌م و ته‌نیا یه‌یشه ئۊشم ساڵێگ مه‌لۊیه وارۊد ها هۊرێیان و ئۊشن هه چماێ دۊیه‌که بۊ و ئۊشن فه‌ره ساڵه‌یل تریش کیسه‌ڵ ئاوایمان نا خه‌ڕێ و چه‌ن جار قتی رۊ نا لیمان و هه‌میش له تێوڵ راوه‌ن گیان ده‌ر کردیم هێماێ هه‌سه‌مان تا دوا وه‌هاڵێ بکه‌یم و چه‌میش ها له تاف ده‌و.
م خوه‌میش له کفته وارین مه‌ته‌ڵه‌یلێگ شنه‌فتم و یان گه‌پێگ له سه‌رێ نێیان فه‌ره شیه‌و نیه‌که‌م و که‌سایه‌تیه‌گانم شه‌که‌ت نیه‌که‌م، توام باس ئمڕوو بکه‌م ئه‌و گه‌وراماڵه هاتنه‌سه شار له ناو ماڵ بۊچگێ ئه‌وه‌یش له په‌ڕ شار و له ناورێ قه‌ورسان.
نه‌نگم وه‌ت ئێرنگه‌دی ئێ خودا رامه‌تێ بکه‌ێد وه‌ت: رووڵه ئێ قه‌ورسانه خه‌وفنه‌کداره فه‌ره شلخ پلخه هه داره‌گانیش چۊ دار نین و له جی وه‌ڵنگ دڕگ و ده‌رزی گردنه، رووڵه له‌ێ شاره هناسم قت بوود و ئێ خێاوانه‌یل قیلنیه قڕووژێده‌م، ماڵه‌گه زندانێگه م که‌ێ ئاده‌ت وه‌ێ کولانه دێرم.
وه هه‌رکه‌ێیا ره‌سی یه‌قه‌ێ گرد لاڵکیاد: رووژێگ مردم، له قه‌ورسان ئاوای چاڵم بکه‌ن یه ته‌نیا وه‌سیه‌ت منه.
باپیرم داێه‌م دیم له بان پله‌ێ ده‌ر هساره‌گه ده‌سه‌ونجێ نیشتۊد و قووخ داۊده مل قه‌م گوچانه‌گه‌ێیا و چه‌و بڕۊده داره‌یل ناو قورسانه‌گەێیا.
زانین وه خودا قه‌سه‌م نه ته‌نیا م، هیچ که‌س تریش له ده‌مێ گه‌پێ له باره‌ێ خوه‌ێ نه‌شنه‌فت و هێماێ که‌سیش نیه‌زانێ چوه ها ناو دڵێ. ئێ یاروو خوه‌ێ ئه‌و ده‌س نیه‌ێد و له‌ێ ره‌وایه‌ته هۊچ نیه‌شۊێد ها له چرپ چاپ خوه‌ێ و مه‌نه‌یرێ فرار که‌ێد.
یه بۊ دکتره‌یل فره‌ێگ له ده‌رمانێیان ئاجز مه‌نن و سه‌رێیان سڕ مه‌ن. له‌ێره ئێ که‌سایه‌تیه ک له ده‌سم فرار کرد و منی گومێ کردم یه‌ێ ئێواران گشتێمان له ماڵێیان کوو بۊمن و نه‌نگم ده‌مه‌و بان ئڵاژیاۊد و ته‌نیا م زانسم وه وه‌هار ئاوای فکر کرد، له‌پساێ له دڵه‌و عه‌رووسێگ له ناو وێار‌گه ره‌ژی و مه‌ردم فره‌ێگ له ده‌ورێ خوه‌شی که‌ن و چه‌پ کوتن. یه باس دو سێ رووژ له‌یه‌وه‌ره و ئمڕوو ئێواره‌س باپیرم ده‌مه‌و بان خه‌فتێیه و چه‌وه‌یلێ زڕناقه دانه‌سه قه‌ێ سه‌قف وتاقه‌گه‌ێیا چراخ تووڕی شه‌وق دارێگ له خێاڵێ له ئاوای رووشنه و له‌پساێ ژێرخان باڵاخان نه‌نوومه‌تێگ درس که‌ێد تا خوه‌ێ و ژنه‌ێ له ناوێ جیه‌و بگرن و بچنه ئه‌و رووژه‌یله و که‌سێ جرئه‌ت نه‌که‌ێد یان بنه‌ێده ناو ره‌وایه‌تێگ و مردارێیانه‌و بکه‌ێد.
زانم هه‌ناێ بچمه‌و دیارێیان هانه ژێر خه‌روارێ خه‌ڕێ و بانێیان دو سه‌نگ گران قه‌یمه‌ت داپووشاس له ناو قه‌ورسان گه‌وراێگ ک داره‌گانێ دار نیین له‌پسا تک تک بوونه ئاو و چن بڕیشه‌نه ناو راوه‌ن.
ساڵ وارین مه‌ڵۊیه له هۊره‌و بوه‌ن و ساڵه‌یل قه‌ت قڕان کیسه‌ڵ فه‌رامووش، ئا ئا چن بڕشیه‌نه ناو راوه‌نا.
——————————————————————————
